Nederland heeft een omgekeerde bevolkingspiramide. Iedere volgende generatie is kleiner dan de vorige. Het arbeidsvolume neemt de komende decennia af met zo’n half miljoen werkenden. In het buitenland werven is een mogelijkheid om de arbeidskrapte op te vangen. Dat doet bijvoorbeeld ASML. Daar werken 123 verschillende nationaliteiten en is Engels de voertaal. Maar kan dat ook bij overheden, bij de politie, in het onderwijs en in ziekenhuizen? Lijkt me niet, maar niets is meer onmogelijk. Hoogstwaarschijnlijk moeten we alle mogelijkheden benutten, want ook het arbeidsethos verandert.
De oudste generatie is loyaal naar de werkgever en nog bereid harder te werken, maar dat houdt bij Millennials (1985-1999) op. De meeste hebben drie levens, een werkleven, een vrienden-leven en een serieus hobby-leven en die vinden ze even belangrijk. Dus “graag 4 dagen werken” zeggen ze dan “en bij voorkeur flexibel, zodat ik zelf kan bepalen waar en wanneer ik werk”. Werktijden verlengen en nog harder werken levert bij jongeren van nu te vaak stress en burn-out op, neemt werkenergie weg. Top down afdwingen werkt averechts. Dwingen in een richting die niet gezond is of niet wordt gewild is te beschouwen als grensoverschrijdend gedrag van de dominante partij. Een actueel thema.
Langer doorwerken door ervaren professionals uit de grote verbindende generatie (1955-1969) lijkt wel een optie. Op mijn vraag hoe ze daartoe te verleiden zijn, antwoordde in meerdere organisaties zo’n verrassende 40%: “dat wil ik wel, maar dan parttime, met de druk eraf en invloed op wat ik dan ga doen”. Dat wijkt nauwelijks af van wat de jongste generaties aangeven als werkenergie gevers.
Het leidt wel tot meer vergrijzing. Nogal wat managers zijn bang dat dit veroudering van processen oplevert, waardoor klanten en jongere medewerkers weglopen. Maar je kunt ook stellen dat jouw ervaring rijke bedrijf een leerparadijs is voor jongeren. Die zeggen sowieso vaak dat ze tijdens het werken veel meer leerden dan tijdens hun studie.
Oudere generaties neigen wel tot herhalen van gedateerd gedrag, maar vooral onbewust. Die denken echt niet van ‘o wat leuk om versuffend te werken en generatiekloven te creëren’. Dat ze niets meer willen veranderen is ook een veelvoorkomend misverstand. Meestal zijn ze top down veranderen zat. En dat komt goed uit, want de jongeren van nu willen zelf het werk veranderen en samen met hun ervaren collega’s doen wat de meeste werkenergie opwekt. Dat laatste sluit ook goed aan. Dan gaat ook de werkbatterij van de oudere collega’s langer mee. Als ze voor elkaar openstaan - soms wel een dingetje -, levert het mixen van ervaring en vernieuwing juist zeer vruchtbare resultaten op.
Werkgevers die ‘doen wat de meeste werkenergie opwekt’ stimuleren zijn aantrekkelijk en slim. Voortbouwen op rijke ervaring én ‘bij de tijd’ blijven is een optimale strategie voor iedere organisatie.